Jak określić optymalną wartość domu do celów ubezpieczeniowych?

Dla większości polskich rodzin dom jest dorobkiem życia. Z uwagi na występujące zjawiska pogodowe, będące przyczynami zniszczeń, warto rozważyć ubezpieczenie domu, choćby w podstawowym zakresie.
Obejmuje ono zdarzenia losowe, takie jak: pożar, powódź, huragan, deszcz nawalny, uderzenie pioruna i inne.
Wykupienie ubezpieczenia wymaga określenia sumy ubezpieczenia, która po szkodzie pozwoli na pokrycie poniesionych strat. W kontekście domów powszechnie operuje się ich wartością rynkową, czyli ceną sprzedaży. Jednak zawiera ona nie tylko nakłady budowlane, ale również wartość działki, wynikającą z wielkości oraz lokalizacji.

Do celów ubezpieczeniowych sumą ubezpieczenia domów w wieku do 40 lat powinna być wartość odtworzeniowa, czyli koszt odbudowy w takiej samej technologii i standardzie.
Ubezpieczyciele oferują ubezpieczenie domu o zróżnicowanym zakresie oraz w dwóch systemach określania sumy ubezpieczenia. Porównywanie ofert wyłącznie przez pryzmat ceny jest powierzchowne.

Ubezpieczenie domu w systemie „sum stałych” wymaga podania pełnej kwoty, koniecznej dla odbudowy od podstaw. Podanie wartości mniejszej powoduje „niedoubezpieczenie” i stosowanie niekorzystnej „zasady proporcji”. Oznacza to wypłatę odszkodowania w takiej proporcji do poniesionych strat, jaka istnieje pomiędzy wskazaną w polisie sumą ubezpieczenia a wartością odtworzeniową ustaloną przez rzeczoznawców ubezpieczyciela.
W systemie ubezpieczenia według „pierwszego ryzyka” suma ubezpieczenia może być niższa niż odtworzeniowa wartość domu.  Podstawą tego systemu jest przekonanie wielu właścicieli domów, że nie dojdzie do jego całkowitego zniszczenia, natomiast realnie mogą powstać częściowe uszkodzenia, np. zerwanie dachu przez wichurę.
W takim ujęciu udaje się trochę zaoszczędzić co roku na składkach przez podanie sumy ubezpieczenia na poziomie np. 50 % wartości odtworzeniowej, ale jest to wówczas maksymalna kwota ewentualnego odszkodowania.

Generalnie można stwierdzić, że optymalna suma ubezpieczenia domu odpowiada jego wartości odtworzeniowej. Zaniżanie sumy ubezpieczenia w obu przypadkach jest niekorzystne i ryzykowne, ponieważ przy szkodzie bliskiej całkowitej nie uda się go przywrócić do poprzedniego stanu.